ΚΟΙΝΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ - ΙΣΟΤΙΜΟΙ ΓΟΝΕΙΣ - ΙΣΟΤΙΜΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ
Αναρωτιέστε πώς οδηγείται ένα παιδί στην κακή ψυχική υγεία;
Ακολουθούν οκτώ τρόποι που, όταν οι γονείς τους εφαρμόζουν, αποτελούν σχεδόν εγγύηση ότι μπορούν να οδηγήσουν τα παιδιά τους σε ψυχολογικές δυσκολίες, κακές σχέσεις με την οικογένεια και τους συνομηλίκους τους, χαμηλή αυτοεκτίμηση και χρόνια συναισθηματικά προβλήματα σε όλη τη ζωή τους.
Αναρωτιέστε πώς οδηγείται ένα παιδί στην κακή ψυχική υγεία;
1. Ο γονιός που αποκλείει κάθε είδους συναισθηματική έκφραση.
Όταν το παιδί του εκφράζει θυμό, θλίψη ή φόβο, το γελιοποιεί, το κοροιδεύει, του λέει ότι δεν πρέπει να νιώθει έτσι και απορρίπτει τα συναισθήματά του. Συγκρατεί την αγάπη του, όποτε το παιδί εκφράζει κάθε είδους συναίσθημα –ειδικά όταν πρόκειται για ευάλωτα συναισθήματα.
Ένας άλλος σίγουρος τρόπος για να «κλείσει» ένα παιδί το διακόπτη των συναισθημάτων, είναι όταν ο γονιός συστηματικά αναστατώνεται περισσότερο από όσο χρειάζεται, κάθε φορά που το παιδί εκφράζει τα συναισθήματά του Το παιδί αναγκάζεται να βάλει αυτά που νιώθει σε αναβολή και εστιάζει πλέον στην ανακούφιση του γονιού του.
2. Ο γονιός που θέτει ασυνεπείς κανόνες.
Δε μιλά ποτέ ανοιχτά για τις προσδοκίες που έχει από τη συμπεριφορά του παιδιού του. Αφήνει το παιδί να μαντεύει τι περιμένει από αυτό και αλλάζει διαρκώς τους κανόνες. Τιμωρεί και επιβάλλει συνέπειες σποραδικά και απρόβλεπτα. Όταν το παιδί δεν συμμορφώνεται με τα καπρίτσια του, αυτός ο γονιός με βλοσυρά απογοητευμένο ύφος απαντά : «Έπρεπε ως τώρα να έχεις καταλάβει τι περιμένω από εσένα. Μη με απογοητεύσεις ξανά...».
3. Ο γονιός που ζητά από το παιδί να λύσει τα προβλήματα που έχει ο ίδιος.
Μοιράζεται όλες τις στενοχώριες, τις ανησυχίες και τα προβλήματα των σχέσεών του σε καθημερινή βάση με το παιδί του. Του εκμυστηρεύεται τα πάντα, του ζητά συμβουλές και συμπεριφέρεται σαν αβοήθητος όταν πρέπει να δώσει λύση στις δικές του, ενήλικες ανησυχίες για τη δουλειά, τα χρήματα, τις σχέσεις –ακόμα και το σεξ. Παρουσιάζεται ανίκανος να φροντίσει τον εαυτό του και τα προβλήματά του. Με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζει ότι το παιδί του θα κουβαλά το συναισθηματικό φορτίο των δικών του θεμάτων.
4. Ο γονιός που μειώνει μπροστά στο παιδί τον άλλο γονιό.
Ο γονιός αυτός δε δείχνει αγάπη προς το σύντροφό του μπροστά στο παιδί –και τον κατακρίνει καθημερινά. Εναλλάσσει συνέχεια τον τρόπο του ανάμεσα στην ψυχρότητα και την απόρριψη προς το σύντροφο και τους καυγάδες και τις φωνές μπροστά στο παιδί. Απειλεί με διαζύγιο σε μόνιμη βάση, κι έτσι το παιδί βιώνει μια μόνιμη κατάσταση άγχους.
Αν είναι ήδη διαζευγμένος, παραμένει ψυχρός, απόμακρος, πικρόχολος και θυμωμένος, κατηγορώντας τον πρώην σύζυγο για το υπόλοιπο της ζωής του. Καταφέρνει να περνά στο παιδί με ύπουλο τρόπο το μήνυμα ότι ο άλλος ήταν η αιτία του διαζυγίου.
5. Ο γονιός που τιμωρεί την ανεξαρτησία και την αυτονόμηση του παιδιού του.
Είτε πρόκειταιι για παιδί δύο, δώδεκα ή δεκαοκτώ ετών, ο γονιός αυτός κινείται ανάμεσα στις υστερικές αντιδράσεις και την ολοκληρωτική απόρριψη του παιδιού, κάθε φορά που εκείνο εκφράζει σκέψεις, συναισθήματα ή επιθυμίες διαφορετικές από τις δικές του.
Μόλις το παιδί δείξει οποιοδήποτε σημάδι ότι θέλει να εξερευνήσει καινούρια πράγματα, να συναντήσει νέους ανθρώπους ή να εκφράσει απόψεις και συναισθήματα που διαφέρουν από τα δικά του, ο γονιός αυτός αντιδρά δραματικά, λέγοντας: «Πώς μπόρεσες να μου το κάνεις αυτό;».
6. Ο γονιός που βασίζει την δική του αυτο-αξία στην επίδοση του παιδιού του.
Συνδέει την αυτοεκτίμησή του με την εμφάνιση, τη συμπεριφορά, τη σχολική επίδοση και τη δημοφιλία του παιδιού του. Θυμίζει διαρκώς στο παιδί ότι η επιτυχία του έχει αντίκτυπο στον ίδιο, και ότι οποιαδήποτε αποτυχία του παιδιού τον κάνει να νιώθει ότι είναι απαίσιος γονιός. Ασκεί τρομακτική πίεση στο παιδί, ώστε να είναι πρώτο και καλύτερο σε οτιδήποτε κάνει.
Απειλεί ότι θα στερήσει το παιδί από την αγάπη του αν εκείνο δεν κερδίσει στο διαγωνισμό, αν δεν αριστεύσει στις εξετάσεις, αν δεν νικήσει στον αγώνα, αν δεν βγει πρόεδρος της τάξης, αν οι βαθμοί του πέσουν κάτω από.....
7. Ο γονιός που αναμιγνύεται στις σχέσεις του παιδιού του.
Κατευθύνει κάθε κίνηση που κάνει το παιδί στις σχέσεις του. Αν το παιδί μπλέξει στο σχολείο, τρέχει να μιλήσει στο δάσκαλο για να το γλιτώσει. Καθώς το παιδί μεγαλώνει, ανακατεύεται υπερβολικά στις φιλίες, τις ερωτικές σχέσεις του παιδιού του και κάνει τον αυτόκλητο διαιτητή σε όλες τις διαφωνίες και τις συγκρούσεις του παιδιού με τους συνομιλίκους.
Αν έχει περισσότερα από ένα παιδιά, ο γονιός αυτός παρεμβαίνει στις αδερφικές σχέσεις, μπαίνοντας μονίμως στη μέση στους καυγάδες και συγκρίνοντας μόνιμα τα παιδιά μεταξύ τους. Σταθερή ατάκα του το: «Μα, δεν μπορούσες, επιτέλους, να είσαι σαν τον/την.....;».
8. Ο γονιός που περιμένει από το παιδί του να ζήσει τα δικά του ανεκπλήρωτα όνειρα.
Πιέζει το παιδί να κάνει τα πράγματα που εύχεται να είχε κάνει ο ίδιος όταν ήταν παιδί. Αν ονειρευόταν να γίνει επαγγελματίας χορευτής, επιβάλλει στο παιδί του καθημερινά μαθήματα χορού από την ηλικία των δύο ετών. Το παιδί δεν τολμά να διαμαρτυρηθεί -αν ποτέ διανοηθεί να ζητήσει να σταματήσει, ο γονιός αυτός ξεσπά σε υστερικά κλάματα και είναι ικανός να διακόψει την επικοινωνία με το παιδί τουλάχιστον για ένα μήνα.
Αν ονειρευόταν να γίνει γιατρός, αναγκάζει το παιδί του να κουβαλά παντού τα βιβλία του σχολείου και απειλεί ότι θα το αποκηρύξει αν δεν είναι απουσιολόγος της τάξης κάθε χρονιά. Ενημερώνει το παιδί ότι, αν δεν καταφέρει να πετύχει στο Πανεπιστήμιο με υποτροφία, θα είναι απογοητεύμενος και θλιμένος για το υπόλοιπο της ζωής του.
ΜΙΑ ΚΟΥΒΕΝΤΑ ΓΙΑ ΤΟ ΤΕΛΟΣ:
Αγαπητοί φίλοι-γονείς, αν αυτό το κείμενο σας θυμίζει κάτι από τον εαυτό σας, σκεφτείτε το ενδεχόμενο να αναζητήσετε επαγγελματική, ψυχοθεραπευτική-συμβουλευτική βοήθεια. Δεν είναι ούτε ντροπιαστικό, ούτε υποτιμητικό. Αντίθετα, θα σας βοηθήσει να κερδίσετε συναισθηματική επίγνωση, να οξύνετε τις δεξιότητές σας σαν γονείς, και να ξεμπερδέψετε με τα άλυτα θέματα της δικής σας παιδικής και εφηβικής ηλικίας.
Σπυριδούλα Κώτση-Παιδοψυχίατρος
Θεσσαλονίκη, 3/01/13
Για την ΠΑΙΔΟΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ ΣΗΜΕΡΑ.
